Samenvatting

Kwaliteit van bestaan is een richtinggevend principe in de zorg geworden. Zorgorganisaties willen de kwaliteit van bestaan van hun zorggebruikers zoveel mogelijk bevorderen. De Persoonsgerichte Ondersteuningsuitkomsten Schaal (Personal Outcomes Scale; POS) is een instrument dat doelgericht werd ontworpen om kwaliteit van bestaan bij personen met een verstandelijke beperking kwalitatief in kaart te brengen maar ook kwantitatief te meten. Kwantificatie kan immers belangrijke informatie geven over hoe goed een organisatie het doet. 

Cijfers kunnen richting geven aan beleid. Maar kan kwaliteit van bestaan met de POS wel eenduidig gemeten worden in een organisatie die zorg biedt aan een diverse populatie van personen met een aangeboren of niet-aangeboren beperking, personen met een lichte tot een diepe verstandelijke beperking?

Cijfers kunnen richting geven aan beleid...

Om dit te testen, zette Stijn vzw een praktijkonderzoek op. In zes dienstencentra werden door een opgeleide en getrainde interviewer 94 POS-interviews afgenomen bij personen met een aangeboren en niet-aangeboren beperking.

In dit artikel worden de resultaten van de analyses van de kwantitatieve en kwalitatieve gegevens samengevat in enerzijds de vastgestelde sterktes van de POS en anderzijds mogelijke hindernissen die zich kunnen stellen bij de concrete inzet van het instrument.

De vastgestelde sterktes hebben betrekking op de unieke interviewvorm. Tijdens een gesprek met een neutrale interviewer wordt in een vertrouwelijke sfeer tijd gemaakt om alle domeinen van kwaliteit van bestaan expliciet te bevragen. Ook thema’s die anders geschuwd worden, kunnen aan bod komen. Zorggebruikers die het kunnen aangeven, zeggen deugd te hebben van het gesprek en zich gehoord te voelen.

Mogelijke hindernissen bij de inzet van het instrument hebben vooral betrekking op de kwantificatie en de afstemming van de indicatoren op het niveau van verstandelijk functioneren. Sommige indicatoren staan veraf van de realiteit van de situatie van personen met ernstige cognitieve beperkingen. Een gebrek aan normen en standaardisatie tussen de domeinen en het intrinsieke verband tussen POS-scores en de graad van cognitief functioneren, maken de scores op organisatieniveau inhoudelijk moeilijk te interpreteren.

...maar je moet weten hoe cijfers tot stand komen en wat ze betekenen.

In onderstaand artikel beargumenteren we een aanpak die kwantificatie achterwege laat en de kwalitatieve sterktes van de POS gebruikt om het werken aan kwaliteit van bestaan in een organisatie concreet te implementeren. Als het gaat over het optimaliseren van de kwaliteit van bestaan bij een diverse groep van personen met een beperking, lijkt het raadzamer de focus te verleggen van het resultaat, de score op niet-geïndividualiseerde indicatoren, naar het proces, het zoeken naar geïndividualiseerde indicatoren.